URWALD LIVE
De geest is als een woud
Er is geen hiërarchie, geen centrale gedachte
Talloze paden vertakken in alle richtingen
Het is donker onder het bladerdak
Daar kun je verdwalen...
UrWald is een thriller over
het bewustzijn
Wereldpremiere: 10 oktober 2013, Amsterdam
Nieuws: de soundtrack van UrWald is nu te koop in de iTunes Store
alle speeldata
OVER
UrWald is een avondvullende muziektheater voorstelling en tegelijk een speelfilm, met live ensemble en acteur; van componist en regisseur Arnoud Noordegraaf en schrijver Adrian Hornsby, voor ensemble Nieuw Amsterdams Peil.
Synopsis
Aaron en Hélène leven in een helder omlijstte en geordende realiteit. Aaron is agronoom: een plantenwetenschapper. Hij werkt in een commerciële kas, waar hij met minutieuze precisie werkt aan genetisch gemodificeerde gewassen. Hij knipt de planten bij met chirurgisch gereedschap.
Hélène geeft schilderles op een lagere school. Het klasje zit rond een opgepotte wilg en schildert deze. Een van de leerlingen wordt onrustig, drukt te hard op haar penseel en breekt deze; het veroorzaakt een spontane bloedneus bij Hélène.
Aaron vindt zijn auto in bekladderde staat op de parkeerplaats; iemand heeft er mest overheen gesmeerd. Waarom? Wat heeft hij misdaan? Elders suggereert een catastrofale val in een bos dat er zich iets vreselijks heeft voorgedaan. De echo van deze val klinkt door in de flashbacks die zich aan Aaron en Hélène opdringen.
De gebeurtenissen op deze dag, en de flashbacks die steeds intensiever worden, ontvouwen langzaam een verhaal. Voor het publiek is het, net als voor Aaron en Hélène, een compositieproces — een zoektocht naar wie zij zijn en wat hun verborgen geschiedenis is.
Ooit woonden zij ergens anders. Er waren problemen met hun bovenbuurman, Sylvan; vreemde geluiden, obsessies. Sylvan sleurde constant planten naar boven door het smalle trappenhuis. Sylvan leek geen helder verhaal te hebben, met meer dan één stem te spreken. De natuur drong binnen.
Hun nieuwe appartement is wit en kaal. De verhuisdozen zijn nog niet uitgepakt. Nu, in de kale woonkamer, maakt Hélène met talloze planten een reconstructie van Millais’ beroemde Ophelia-schilderij.
Als meer en meer herinneringen zich aan hun bewustzijn opdringen, raakt hun geordende realiteit verward. Er is geen orde meer, een woud groeit door alles in hun hoofd heen. Een woud dat zowel de voltooiing van hun verhaal als de neergang ervan is. In het woud zijn geen ego’s, geen verhalen, enkel bomen die groeien en zwieren. Het woud is immer veranderlijk, en immer en altijd een woud.
Vorm
De innige verstrengeling van muzikale compositie en scenario schrijven introduceert een geheel nieuwe stijl. Tempo-, timbre- en dynamiekwisselingen spiegelen in de filmscènes, en vice versa: bijvoorbeeld Aaron’s knippen van stengels in de kas stokt de muziek, hij knipt het live geluid door; het geluid van bloeddruppels op een schoolvloer weerklinkt in het ensemble. Elk ingrediënt is gekoppeld aan de muziek, en ontleend er zijn dramatische betekenis aan.
Noordegraaf combineert verschillende media om een groter geheel te maken, een taal en stijl die nu hun pioniersfase ingaan. De muzikale taal is divers en virtuoos, waarin complexe ritmiek voortstuwt op een enorme, rusteloze energie.
En altijd aanwezig is de Verteller, de acteur live op het podium, als narratieve kracht en als compositorisch element, als speldenprikkende hofnar en in een wel heel bijzondere rol als Geräuschemacher; veel van de filmgeluiden die een bijzondere band met de muziek hebben worden op het podium door hem gemaakt. De Verteller heeft een Urtekst, een verhaal dat door de hele voorstelling gewoven is. Hij is een stem in de hoofden van de personages op film, maar ook draagt hij hun verhaal voor, hij neemt het over en leidt het, zijn stem vervlecht met die van hun en uiteindelijk worden allern één en hetzelfde verhaal.
Zo weeft hij de werelden op het podium en in de film aaneen, alle punten verbindend van UrWald’s artistieke universum.
WAAROM
Het brein als een woud
Als van de cognitieve wetenschap één idee zou moeten vooraanstaan is het neuroplasticiteit. Hersenen, zo is gebleken, zijn bijzonder kneedbaar in hoe ze doen en denken, en blijven veranderen. En terwijl het brein verandert, doet de geest dat ook, en het zelfbewustzijn. Mensen zijn geen vastgelegde entiteiten, ze leven door een hele reeks identiteiten heen. Waar we ons aan vasthouden is het verhaal dat deze identiteiten aaneen reigt. We zijn het verhaal dat we aan onszelf vertellen.
Maar verhalen kunnen eigenwijs zijn. Soms wil een verhaal zelf op een bepaalde manier verteld worden — ondanks onze eigen ik. Alsof het verhaal zichzelf vertelt, en wij enkel meespelen. Alsof een onzichtbare verteller het aan ons voordraagt.
In een bos is elke tak anders dan elke andere, elke boom leidt een eigen leven, veranderend met zijn eigen logica. Maar grotere krachten bewegen door het woud, en het denkt in zekere zin als één entiteit.
Terwijl wij ons best doen om de realiteiten waarin we leven te ordenen, zoeken we rode draden en betekenisvolle momenten. We zijn dagenlijks bezig om de chaos die het leven is om te zetten in een coherent verhaal over het Ik. Maar wat als onze rode draad in de war raakt, of wordt doorgeknipt? Wat als het verhaal je meeneemt, ergens diep het woud in, waar je niet wilt zijn, waar je de paden niet herkent?
UrWald speelt zich af aan de grens waar het narratief worstelt met de chaos. Waar het bewustzijn worstelt met het verhaal dat zichzelf vertelt. Terwijl we dieper het UrWald in gaan, komen we steeds dieper in het bos, in de stem, het verhaal.
CREDITS
Live
Nieuw Amsterdams Peil
ensemble
Nieuw Amsterdams Peil is een flexibele groep geestverwante musici die de geweldige diversiteit en rijkdom van de kamermuziek, van componisten en van diverse muziekstromingen wil laten horen. De nadruk ligt daarbij op 20e eeuws repertoire.
Het spelerscollectief, dat in 2005 werd opgericht door violiste Heleen Hulst en pianist Gerard Bouwhuis, bestaat uit louter specialisten op het gebied van de uitvoeringspraktijk van nieuwe muziek. Om die reden worden zij regelmatig benaderd door componisten die graag voor hen willen schrijven.
Nieuw Amsterdams Peil ontwikkelt regelmatig projecten met een muziektheatrale component. Zo maakte het collectief in 2008 al een dansproject in samenwerking met choreograaf Paul Selwyn Norton In 2009 werd met actrice Olga Zuiderhoek en kunstenares Marijke van Warmerdam l’Histoire de Babar van Francis Poulenc uitgevoerd. Hun eerste grotere muziektheatrale productie volgde in het seizoen seizoen 2010/2011. Speciaal voor NAP en de zangeres Cristina Zavalloni schreef Louis Andriessen het monodrame Anais Nin. De productie oogstte veel lof en bereikte volle zalen in binnen- en buitenland.
Pauline Oostenrijk - hobo
Lars Wouters van den Oudenweijer - klarinet
Dorian Cooke - fagot
Frank Braafhart - trompet
Koen Kaptijn - trombone
David Marks - altviool
Mick Stirling - cello
Jelte van Andel - contrabas
Niels Meliefste - slagwerk
Gerard Bouwhuis – piano
Heleen Hulst - viool
nieuwamsterdamspeil.com
Porgy Franssen
acteur
Porgy Franssen zet als Verteller en Geluidenmaker zijn krachtige presence en zijn muzikaliteit in, en slaat een brug tussen film, muziek en het publiek. Franssen studeerde ooit als bariton voordat hij zijn indrukwekkende loopbaan als acteur begon. Hij is een wijdverbreid begrip in de theaters, bioscoop en op televisie.
Franssen studeerde in 1979 af aan de Maastrichtse Toneelacademie. Ook volgde hij opleidingen aan de Tekenacademie Amsterdam en de Media Academie Santbergen in Hilversum. De afgelopen 25 jaar is hij bij talloze theatergezelschappen en bij diverse televisie- en filmproducties werkzaam geweest als freelance acteur en regisseur. In 1991 speelde hij in de VPRO- serie Bij Nader Inzien van Frans Weisz. Hij ontving hiervoor een Gouden Kalf voor beste filmacteur. Acht jaar later kreeg hij de Mary Dresselhuysprijs voor zijn gehele oeuvre.
www.porgyfranssen.nl
Arnoud Noordegraaf
componist en regisseur
Componist en kunstenaar Arnoud Noordegraaf (NL, 1974) weet als geen ander de dimensies van film, muziek en beeldende kunst op te rekken. Zijn werk heeft een eigen plek in het contemporaine muzieklandschap, zijn vervlechting van film en theatrale setting resulteren in “een opmerkelijke eenheid qua stijl en sfeer” (NRC Handelsblad). Noordegraaf gooide hoge ogen met zijn Tokyo-opera "A.M." in het Holland Festival 2011.
Noordegraaf studeerde theater aan de toneelschool Maastricht en compositie aan het Koninklijk Conservatorium Den Haag, bij Martijn Padding en Louis Andriessen. Zijn muzikale stijl concentreert zich op een directe interactie tussen live instrumenten en hun electronische tegenhangers; een surrealistisch vocabulair, waarin instrumenten of stemmen over de grenzen van hun natuurlijke capaciteit getild worden. De interactie tussen muzikant en zijn onzichtbare tegenhanger complementeert de theatrale worsteling de wereld te accepteren zoals zij is, een terugkerend element in het werk van Noordegraaf.
Naast een autonoom ouevre werkte Noordegraaf mee aan talloze belangwekkende producties van makers en producenten zoals Louis Andriessen, Michel van der Aa, Gary Hill, Hal Hartley en Ai Weiwei.
Noordegraaf was gastdocent op de Rietveld academie, het Aldeburgh Music Institute en Xiamen University in China.
www.arnoudnoordegraaf.com
Adrian Hornsby
schrijver
Adrian Hornsby (UK, 1977) is een schrijver die verhalen ziet als muziek en tijd in landschappen. Typerend voor zijn werk is een intensief melodisch gebruik van taal, en kleurrijke scenes die door een enorme innerlijke ruimte worden geslingerd. De gevoelslagen beslaan alles tussen subversieve humor en kwaadaardige schoonheid.
Hornsby’s oevre beslaat een opvallend spectrum van vormen en interessegebieden - waarin theater, opera, film, essays en proza; reikend van weggelopen tieners op rotsachtige stranden tot hydroponische tomaten in het Midden Oosten. “The Chinese Dream” (010 Publishers, 2008), geschreven met architect Neville Mars, is een bekroonde monsteruitgave over de snelle stedelijke uitbreiding in China. “The Good Analyst” (IFG, 2012) heroverweegt sociale waarden, geld en de kracht van ideeën. Hij schreef vier toneelwerken die internationaal werden gespeeld, waarin film wordt gebruikt als deel van het narratief, en een unieke gelaagdheid in tekst die dialogen en interne monologen arrangeert als een muzikaal contrapunt.
Noordegraaf en Hornsby maakten samen de succesvolle Tokyo-opera-met-filmnarratief “A.M.” voor het Holland Festival 2011. De opera kreeg viersterrenrecensies en wordt nog steeds uitgevoerd op festivals in Europa. Naast UrWald werken ze voor het Holland Festival en Asko|Schönberg ensemble aan een nieuwe opera, “As Big As The Sky”, in samenwerking met de wereldberoemde Chinese kunstenaar Ai Weiwei.
www.adrianhornsby.com
Bart Visser
decor en licht ontwerper
Na zijn studie Telecommunicatie op de Technische Hogeschool in Rijswijk, maakt Bart Visser de ommezwaai naar de interfaculteit Beeld & Geluid aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten en Koninklijk Conservatorium te Den Haag, waar hij in 1999 afstudeerde.
Hij maakte onder andere performances waarbij zijn fascinatie voor betekenis van tijd en beweging centraal staan. Licht, ,geluid, beweging, projectie en muziek speelden daarin altijd een grote rol. Sinds enkele jaren richt hij zich meer op het theater, waar hij als maker, regisseur en speler een brug probeert te slaan tussen enerzijds tekst en anderzijds de beeldende en vertellende kracht van muziek, geluid en autonome multimediale installaties.
Daarnaast participeerde hij als beeldend kunstenaar, componist, danser en performer in vele samenwerkingsprojecten, met diverse kunstenaars en theatergroepen, zoals ZTHollandia, Stella Den Haag, Dick Raaijmakers, Angelica Oei, Krisztina de Chatel.
Bart Visser is docent theatervormgeving op de theaterschool Amsterdam.
Met Arnoud werkte Bart eerder samen aan de Tokyo opera "A.M." in o.m. het November Music en Holland Festival, en aan de tryout van de China-opera "As Big as the Sky" die in 2015 in premiere zal gaan.
Barooni/Roland Spekle
producent
Na Solitude (2005), Muze (2007) en A.M. 2010) is UrWald de vierde avondvullende voorstelling van Noordegraaf, die geproduceerd wordt door Roland Spekle voor Barooni. Als producent heeft Spekle de ontwikkeling van Noordegraaf’s werk kunnen stimuleren. Een voorlopig hoogtepunt daarin is A.M., de eerste avondvullende voorstelling waarvoor hij regie, compositie en filmopnamen heeft gemaakt. De voorstelling is o.a. in het Holland Festival en November Music te zien geweest en heeft internationale aandacht getrokken.
Met haar producties heeft Barooni zich gekenschetst als een flexibele producerende partner voor talentvolle, opkomende makers. Bij alle producties staan de ideeën en de ontwikkeling van de maker voorop. Als producent is Barooni een artistieke sparringpartner voor de kunstenaars en een professionele ondersteunende organisatie. In haar producties worden niet zelden de scheidslijnen van muzikale genres overtreden of, denkend vanuit muziek, aansluiting gevonden met andere disciplines.
www.rolandspekle.nl
Film
Sytske van der Ster
Hélène
Sytske van der Ster is een Nederlandse actrice en zangeres, die oa. bekend is van haar rollen in De Co-assistent en Levenslied. In 2001 studeerde zij af aan de Kleinkunstacademie in Amsterdam. In 2002 speelde ze de rol van Moeder Sproet in de speelfilm Pietje Bell. Sinds 2007 is Van der Ster te zien in de televisieserie De Co-assistent. Sytske is, daags na de opnames van UrWald, getrouwd met pianist Dante Boon.
Hylke van Sprundel
Aaron
Hylke studeerde in 1993 af aan de toneelacademie Maastricht met een nominatie voor de Henriëtte Hustinxprijs. Hij speelde grote zaal producties bij Het Nationale Toneel. Vanaf 1999 heeft hij bij verschillende gezelschappen gespeeld. Op televisie volgden nog Hylke’s vertolking van prins Bernhard in de serie ‘Juliana’ en zijn ‘dr. Jurriaan’ in de succesvolle serie ‘S1ngle’
Marijn Klaver
Sylvan
Marijn Klaver studeerde af aan de Toneelschool Amsterdam in 2003. Hij speelde bij verschillende toneelgezelschappen, zoals Het Zuidelijk Toneel, Theatergroep Suburbia, het Nationale Toneel en Toneelgroep Amsterdam. Naast zijn theater-werkzaamheden is Marijn regelmatig te zien op televisie. Zo was hij te zien in Daar Vliegende Panters (VARA), De Afdeling (KRO), De vloer op (HOS), Het Klokhuis (NPS) en in verschillende telefilms.
Arnica Elsendoorn
Martha
Na een carrière bij het Nationale Ballet volgde Arnica Elsendoorn onder andere bij de Actors Studio en de Experimental Theatre Wing van de Universiteit van New York haar opleiding in Method acting, of de Stanislavski methode. Ze speelde in toneelproducties, films en televisieseries in binnen- en buitenland.
Film credits
productiemaatschappij
Inexcelsisvideo
regie
Arnoud Noordegraaf
producent
Joggem Simons
productie
Marcella Merkx
director of photography
Gábor Deák
focus puller
Luuk Schmitz
steadicam
Joost van Poppel
gopro
Rossa
gaffer
Wietze Vos
licht assistentie
Floris Verweij
Auke Verhoeff
production design
Barbara Westra
assistent art department
Zina Kisch
setdresser /trainee
Veerle Koldijk
builder / runner
Bartek Puschhaus
make-up
Bianca van der Steen
Elske van ree
geluid
Sander den Broeder
Raoul Popma
Stephan Kos
fightcoördinator
Jeroen Lopes Cardozo
editing assistentie
Bas Voorwinde
color correction
AVP, George Balatoni
sound design
Frank van der Weij Studio, Fokke van Saane
casting
Kemna casting
Betty Post
Houdijn Beekhuis
figuratie
Dutch casting: Gonda Haanstra
agenten
4 Tops casting: Marco Dam
Aaron
Hylke van Sprundel
Hélène
Sietske van der Ster
Sylvan
Marijn Klaver
Martha
Arnica Eisendoorn
voice over
Porgy Franssen
kind schoolklas
Billy Breyaen
toerist
Niels Pasteuning
Gili
Aysegül Karaca
oude man
Joop de Winter
oude vrouw
Betty van der Schaaf
agent 1
Ronald de Boer
agent 2
Marvin Hoft
figuranten crematorium
Dennis van Leur
Wim Vreeke
Menno van oosten
figuranten tuincentrum
Harry Oosterveen
Nathalie Toppin
Met veel dank aan
Historisch Adviesbureau 30-45
Jo Teeuwisse
Baarnse Lawn Tennisclub,
Orhan Catalgol
Yarden Crematorium Daelwijck
Harm Kamphuis
OBS Piet Mondriaan
Meester Jaap en groep 5
Vera Melkman
Ronald Jansen
RoodNoot
Wout de Boer
Peter Kolpa
Agriport A7
Jack Kranenburg
Tuincentrum Het Oosten
Kwekerij de Wieringermeer
Kasteel Hoge Vuursche
Arie-Jan Kwak,
Julia Noordegraaf
Imke Musterd
een productie van
deze film werd mogelijk gemaakt door
financiele steun van het
Nederlands Fonds voor de Film
© IXV 2013
all rights reserved
Graphic design by Roosje Klap and Kevin Bray
Website by Kevin Bray // Studio Roosje Klap
MAKING OF
TICKETS
Het brein als een woud
10 oktober 2013
20.15 uur
Muziekgebouw Amsterdam
Amsterdam
-
18 oktober 2013
21.00 uur
Korzo Theater
Den Haag
-
8 november 2013
19.00 en 22.00 uur
November Music
Verkadefabriek
‘s Hertogenbosch
-
8 april 2014
20.30 uur
Grand Theatre, Groningen
Groningen
-
9 april 2014
20.00 uur
Vredenburg
Utrecht
-
MEDIA
UrWald trailer
Live video van UrWald in Den Bosch, 2013 (with English subtitles)
Recensie in Muziek van Nu, Vrijdag 11 Oktober 2013
Recensie in De Volkskrant, Dinsdag 15 Oktober 2013:
Recensie in NRC Handelsblad, Donderdag 17 Oktober 2013:
Arnoud Noordegraaf vertelt over UrWald in een interview met Aad van Nieuwkerk voor de VPRO:
